We vinden hetzelfde belangrijk

Ik kan me voorstellen dat jullie niet alles willen verklappen, zo vlak voor het event van 8 oktober dat in het teken staat van de ‘wisseling van de wacht’ bij het Centre for Sustainability, Tourism and Transport (CSTT) van BUas, maar laten we dan even kijken naar wat voorafging. 

‘Dan gaan we terug naar mijn inaugurele rede in december 2002,’ zegt Paul. ‘Ik heb toen dingen gezegd die nog steeds actueel zijn, en dan denk ik, er moet nog een hoop gebeuren! Je snapt, ik ben heel blij met Nina.’ 

Ik wil eerst nog even verder terug in de tijd, want ik kan me voorstellen dat niet veel mensen weten dat jij – als fervent treinreiziger – ooit hebt meegewerkt aan de ontwikkeling van de Fokker 50 en 100!? 
‘Klopt, ik ben vliegtuigbouwer,’ grijnst Paul, ‘maar eigenlijk wilde ik bioloog worden. Mijn peetoom was bioloog en het eerste boek dat ik las ging over determineren. Ik had vooral iets met rupsen.’  
‘Nog steeds!’ lacht Nina. 
‘Klopt, als ik op de fiets zit en ik zie een rups, dan moet je niet achter mij rijden, want dan lig je.’ 

Van bioloog naar vliegtuigbouwer. How come? 
‘Ik woonde in Haarlem, vlakbij Schiphol dus. En mijn ouders besloten een keer met mij te gaan vliegen. Ik was 13 en behoorlijk onder de indruk! Later fietste ik in mijn eentje naar Schiphol om vliegtuigen te spotten. Ik zag dat vliegen als openbaar vervoer, beter dan de auto, zo dacht ik toen. En natuurlijk wilde ik piloot worden! Dat is niet gelukt, bij één van de laatste tests werd ik afgewezen, ik had te weinig focus. Toen ben ik alsnog biologie gaan studeren, dat werd een fiasco. Tot een vriend tegen mij zei: jij bent toch zo gek van vliegtuigen, waarom ga je niet naar de HTS in Haarlem, daar kun je vliegtuigbouw studeren.’  

En zo kwam je bij Fokker terecht? 
‘Eén van de laatste keren dat ik heb gevlogen was mijn sollicitatievlucht voor Fokker in 1981. Ik lag in Duitsland in militaire dienst en werd voor het gesprek opgehaald met het vliegtuig. Bizar. Ik werkte net bij Fokker toen de zure regen crisis zich aandiende. Ik weet nog goed dat ik dacht: het zál toch niet waar zijn!? Ik sloot me aan bij de vereniging milieudefensie en belandde in de werkgroep verkeer. Daar hadden we het over verkeerspaaltjes, terwijl de bossen afstierven! Daar is het zaadje geplant.’ 

De vogel was snel gevlogen bij Fokker, begrijp ik? 
‘Ik heb er vier jaar gewerkt, toen ben ik mij volledig gaan richten op onderzoek voor de milieubeweging. Het was duidelijk dat er grenzen gesteld moesten worden aan ruimtegebruik, geluidsoverlast, CO₂ uitstoot. Ik ging aan de slag met een plan. Ik ben gewoon gaan typen op mijn typemachine en ben ermee naar de TU Delft gegaan. Het werd steeds groter en uiteindelijk is dit “trendbreukscenario” meegenomen in Rail ’21, een ambitieus toekomstplan van de NS. Ideeën worden overgenomen, zo gaat dat. En zo moet het met het lectoraat ook werken, het belangrijkste is dat er iets in beweging komt.’ 

Waar ben je het meest trots op? 
‘Ik heb veel gedaan, maar zoals ik net al zei, we zijn er nog niet. Het heeft kennelijk tijd nodig. Ik denk dat ik stiekem toch het meest trots ben op dat eerste trendbreukscenario, omdat het iets in gang heeft gezet, en dan bedoel ik ook mijn verdere loopbaan als onderzoeker. Het heeft in ieder geval voor mij persoonlijk een grote impact gehad.’ 

‘Daar mag je zéker trots op zijn!’ beaamt Nina. ‘Jij hebt mensen bewust gemaakt, dat is ontzettend belangrijk. Je hebt de juiste dingen aangekaart. Ik ben daar heel blij mee, en ik ga zeker op dezelfde voet verder met het lectoraat. Ik zie absoluut geen reden om de koers te wijzigen.’ 

Nina Nesterova studeerde aan Ural State University in Rusland en behaalde haar PhD in International Transport and Logistics in Frankrijk. Ze heeft 25 jaar ervaring en werkte onder meer bij de Europese Commissie, de Wereldbank en bij TNO in Den Haag als Research Scientist Sustainable Transport and Logistics. Ze begon in 2018 bij BUas als Teamlead Smart and Sustainable Mobility. Ze werkt inmiddels al bijna twee jaar samen met Paul Peeters aan de verdere uitbouw van het lectoraat en geeft op 8 oktober haar inaugurele rede. 

Had jij, net als Paul, ook iets met vliegtuigen? 
‘Als kind wilde ik vliegtuigen testen,’ bekent Nina. 
‘Serieus!?’ 
‘Ik zei tegen mijn moeder dat zoiets mij leuk leek als eerste baan. Ze was nogal geschokt!’  
‘Daar kan ik me iets bij voorstellen,’ zegt Paul. 
‘Gek hè, nu hou ik helemaal niet meer van vliegen, maar het moet af en toe – als ik mijn familie wil zien…’ 
Paul: ‘En ik hou van vliegen, maar ik doe het liever niet!’ 

‘Ik ben opgeleid als Transport Economist,’ gaat Nina verder. ‘Ik heb me beziggehouden met alles wat te maken heeft met transport, maar gek genoeg niet met toerisme. Toen ik bij BUas begon, was dat voor mij echt een eye-opener, de link met toerisme is natuurlijk een logische, maar ik was er nooit mee bezig, met vliegen of cruise shipping. Mijn focus lag vooral op trans-Europese transportnetwerken, stedelijke mobiliteit en logistiek. Ik heb ook gewerkt aan spoorwegtransport, onder meer aan de Nieuwe Zijderoute, een moderne spoorverbinding van en naar China.’ 

Een mooi voorbeeld van hoe het ook kan? 
‘Absoluut! Het gaat om keuzes die landen maken, het gaat om de politieke wil om het te laten werken,’ zegt Nina stellig. ‘Ik weet alleen nog niet zo goed hoe ik invloed kan uitoefenen.’ 

‘Door met jouw kennis te laten zien dat het een superieur systeem is,’ moedigt Paul haar aan. ‘Technisch kan het in Europa ook. Het lastige is dat het spoor internationaal niet zo goed georganiseerd is als de luchtvaart. Een Nederlandse minister kan niet zomaar beslissen over de krimp van Schiphol. Die internationale afspraken houden ook tegen dat er een taks komt op kerosine. Ooit waren die afspraken zinvol, nu niet meer, ze hebben er wel voor gezorgd dat de luchtvaart nu sterker staat dan het spoor.’ 

Hoe dan invloed uit te oefenen? 
‘Het is grappig om te zien hoe het werkt met bewustzijn,’ zegt Paul, ‘Greenpeace zei in 2017: de trein naar Berlijn moet sneller. Dit was nog niet gerealiseerd of het aantal passagiers was al verdubbeld. 

Mensen wisten niet eens dat ze met de trein naar Berlijn kónden! Het gaat dus om het verhaal dat je vertelt.’ 

‘Maar altijd gebaseerd op de feiten,’ vult Nina aan, ‘we zijn tenslotte onderzoekers. Met die feiten proberen we invloed uit te oefenen op het terugdringen van de negatieve gevolgen van het vlieg- en autoverkeer. En dat is complex. Het vliegen zien we niet, dus het is er niet, in de beleving van mensen, hè? Van de drukte op de wegen hebben we last, dus dan is het een probleem.’  

Ik zag pas – voor de eerste keer moet ik bekennen – de Flightradar, ik schrok ervan! We kunnen de feiten echt niet meer uit de weg gaan. 
‘En toch wordt er nog een hoop nonsens over verteld,’ zegt Paul. ‘En ja, ik blijf een vliegtuigbouwer, dus als ik op dat gebied iets hoor wat niet klopt, dan moet ik daar wat van zeggen. Ik zeg sowieso alles, jammer als men not amused is. Je moet wel een beetje lef hebben.’ 

‘En daarin lijken Paul en ik op elkaar,’ lacht Nina, ‘we geloven in wat we doen en zeggen allebei waar het op staat. We hangen dezelfde waarden aan. We gaan niet voor onze carrière, maar voor sociale impact. We vinden het ook niet zo nodig om onze naam ergens op te plakken. Het gaat om de inhoud en wat die inhoud betreft bouw ik verder op wat Paul heeft gedaan.’ 

‘En Nina is veel beter in netwerken dan ik. Dat is nodig, je hebt iets uitgevogeld, dan moet je ook zorgen dat het landt!’ (om maar even in de terminologie te blijven)  

‘Toch heeft Paul mij ook op het menselijke vlak geholpen, dus niet alleen inhoudelijk met onderzoek. Hij heeft mij geleerd hoe ik het lectoraat kan managen, daar waar het verder gaat dan de inhoud: de interne processen, onderlinge relaties, hoe je het lectoraatwerk kunt structureren, dat soort dingen. Ik ben in het diep gegooid, zo voelde het een beetje voor mij, Paul viste mij op en leerde mij zwemmen.’ 

Jullie hebben dus veel van elkaar geleerd. Als jullie nu één ander iemand moeten noemen die belangrijk is geweest tijdens jullie reis, wie zou dat dan zijn? 
‘Het is natuurlijk altijd een team effort,’ zegt Nina, ‘en ik ben heel blij met het CSTT team zoals het nu is, we spreken dezelfde taal.’  

‘Het is een team en tóch is het een groep met heel verschillende mensen, en dat is goed’ zegt Paul, ‘zo voorkom je dat je in je eigen bubbel blijft zweven.’ 

‘We zijn verschillend, maar onze waarden en doelen zijn hetzelfde, dat maakt ons team sterk,’ vindt Nina. ‘En het mooie is dat we in de organisatie ook steeds meer gehoord worden. Ons advies aangaande het reisbeleid van BUas, en ook het idee van BUas-brede klimaatlessen, het is allemaal overgenomen door de Executive Board. Op die manier voel je je ook echt gesteund door die mensen.’ 

Maar als je één iemand moet noemen?  
‘Dan zeg ik Jorrit. Hij hoort de mensen in de organisatie en geeft iedereen een podium,’ zegt Nina. ‘Hij steunt ons in het kritisch blijven, als feiten tegen een bedrijf spreken, het dan toch uit durven spreken. Laten we elkaar vooral blijven opzoeken en versterken, we moeten naar elkaar toe bewegen, en niet blijven hangen in argumenten. Voor mijn gevoel krijgt het betekenisvol uit Creating Meaningful Experiences dan pas echt een diepere laag.’ 

Paul, wie is de helper in jouw verhaal? 
‘Eke Eijgelaar is als onderzoeker, sinds 2008, altijd de steunpilaar van CSTT geweest. Hem ben ik heel veel dank verschuldigd. En Hans Uijterwijk (voormalig bestuursvoorzitter, red.) heeft het aangedurfd mij aan te nemen!’ (lacht) ‘Daar ben ik hem nog steeds dankbaar voor. Klimaatverandering stond toen – wereldwijd – totaal nog niet op de agenda. Er waren zes mensen mee bezig, ik kende ze allemaal, nog steeds trouwens. Anyway, bij mijn inaugurele rede destijds zei iemand – net even iets te hard – in het publiek: Wat hebben we nou toch in huis gehaald!? Dàt gaat jou sowieso niet gebeuren, Nina!’ 

Interview door Maaike Dukker-'t Hart 

Afscheidsrede door Paul Peeters en inaugurele rede door Nina Nesterova

Bent u benieuwd naar wat Paul en Nina nog meer te zeggen hebben? Kom dan naar de afscheidsrede van Paul Peeters en de inaugurele rede van Nina Nesterova op dinsdag 8 oktober, van 15.00 tot 19.00 uur bij BUas. 

Zorg ervoor dat u zich zo snel mogelijk inschrijft, want de plaatsen zijn beperkt. 
 
Aanmelden