Beyond the Bubble

Op 3 juni gaat het gebeuren, je inaugurele rede. Spannend?

‘Het is mijn derde keer, dus nee, niet heel spannend. Vooral heel leuk!’

Een nieuwe episode?

‘Zo kun je het zien, maar wel één die voortbouwt op alles wat ik hiervoor deed. Ik was Lector Sustainable Experience Design en daarnaast was ik samen met Lars Moratis namens BUas en Antwerp Management School co-Chair Management Education for Sustainability. De aftrap van dat gezamenlijke lectoraat vond plaats in 2020, tijdens de coronapandemie dus. Dat hebben we toen voor de inaugurele rede opgelost met een introductiefilm.’

En nu live in de kapel. Toch een beetje je thuisbasis – bij Hotel & Facility?

‘Niet meer dus.’

Want transversaal!?

‘Precies! Dit lectoraat loopt dwars door alle domeinen van BUas heen.’

Opmerkelijke term, komt uit de wiskunde, toch?

‘Klopt. Eigenlijk betekent het een lijn die twee andere lijnen kruist. Transversaal gaat om dwarsverbanden. Jorrit (Snijder, bestuursvoorzitter, red.) kwam met deze term en daar ben ik hem nog steeds dankbaar voor. Het blijkt iedere keer weer een opening voor een gesprek en dat is precies de bedoeling!’

En waar staat of gaat het lectoraat Sustainability Transitions voor?

‘Het lectoraat gaat vooral op zoek naar hoe we de maatschappelijke transitie kunnen versnellen naar een economie die binnen planetaire grenzen opereert, die zich richt op welzijn en gebaseerd is op rechtvaardigheid.’

Dat is nogal wat!

‘Klopt. Het begint ermee dat mensen hierover gaan nadenken. In de zin van, wat wil ik dat het voor mij betekent? Voor mijn domein of vakgebied? Duurzaamheidstransities gaan namelijk niet alleen over technologie; de oplossingen in verschillende domeinen zijn er vaak wel. Transities gaan echter langzaam omdat mensen het moeilijk vinden om te veranderen. Daar zit de crux. Hoe krijg je mensen zo ver dat ze écht iets gaan doen met de beschikbare oplossingen? Die vraag speelt in àlle domeinen. Hoe gaan we ons anders organiseren en gedragen?’

En daarvoor moeten we ‘beyond the bubble’ gaan?

‘Mensen die er al mee bezig zijn, zitten vaak in een zogenaamde bubble en praten nogal eens in jargon. Het gaat dan vaak over ingewikkelde concepten, feiten en berekeningen. Dat is allemaal heel waardevol, maar op zichzelf zetten die discussies buiten de bubble niks in gang.’

Maar hebben we binnen BUas ook niet van die bubbles?

‘Zeker. Sterker nog, ik zit er zelf in. Het is heel gemakkelijk om positieve reacties te krijgen van mensen die al enthousiast zijn. Kijk maar naar LinkedIn. Het staat vol met applaus van gelijkgestemden. Nu ook weer, bij het bericht over mijn inaugurele rede. Dat is fijn natuurlijk, maar het is juist belangrijk dat we mensen meekrijgen die er níet iedere dag mee bezig zijn. Daar ligt onze taak.’

Bubbles kapot prikken dus?

‘Nou, prikken dus juist niet. Prikken helpt niet. Dat heb ik inmiddels wel geleerd. Ik heb allerlei vormen van prikken geprobeerd. Je kunt doemscenario’s schetsen waar mensen bang van worden, je kunt boos worden, ik heb ‘t allemaal gedaan om mensen in beweging te krijgen, maar het helpt niet.’

Wat helpt dan wél?

‘Dat is nou precies wat ik in mijn inaugurele rede wil verkennen.’

Spoiler?

‘Het helpt in ieder geval níet om te blijven hameren op gevaar, op dingen die misgaan. Daar gaat een dreiging vanuit en die zoeken mensen liever niet op. Toch weet ik zeker dat vrijwel iedereen het belangrijk vindt. Ik ken niemand die niet wil dat we blijven bestaan. Jij wel?’

Als je het zo stelt niet, nee. Maar als het concreter wordt en dichterbij komt, als mensen er dingen voor moeten laten, dan wordt het vaak toch een ander verhaal.

‘Precies, maar duurzaam betekent ook niet dat je àlles moet opgeven. Misschien een raar voorbeeld, maar zelf eet ik voor 98% vegetarisch. Niet omdat ik nou per se een guilty pleasure heb als het om eten gaat, de 2% die ik niet kan laten staan. Het is meer dat ik allergisch ben voor champignons en als die toevallig in het enige vegetarische gerecht zitten dat op de kaart staat, dan kies ik toch liever iets anders en voor een gezellige avond. En dat is niet erg. Een oplossing is méér alternatieven creëren. Daar moeten we met elkaar over nadenken. Op alle vlakken.’ 

Wat is jouw persoonlijke motivatie om met dit onderwerp bezig te zijn? 

‘Ik móet hiermee bezig zijn. Ik vind het belangrijk. Al merk ik wel dat ik er nu anders mee bezig ben dan voorheen. Rustiger. Niet meer vanuit frustratie. Met mijn vriendin heb ik de afspraak dat we het er af en toe ook níet over hebben. Dat is een stukje zelfbescherming. Ik weet dat het contraproductief werkt als je té ongeduldig bent. Ik probeer niet meer in die valkuil te trappen en dat moeten we met het lectoraat ook niet doen.’

Wat ga je samen met je collega-onderzoekers doen?

‘Wat we in ieder geval níet gaan doen is nog meer data en bewijsmateriaal over het probleem verzamelen, hoe zinvol ook. Dat zie ik niet als de taak van ons lectoraat. We gaan vooral oplossingsrichtingen onderzoeken en uitwerken. Dat is ook het uitgangspunt van onderzoek aan BUas. We doen dat BUas-breed voor en met praktijkpartners en met onze young professionals, want er zijn ook studenten actief in het lectoraat. En in die gezamenlijke zoektocht moeten we niet bang zijn te experimenteren.’

Failing forward? Is daar tijd voor?

‘Niemand weet precies hoe de wereld er over 10-15 jaar uit zal zien. We moeten verschillende dingen blijven proberen en elkaar dan niet afrekenen op iets wat minder goed gelukt is. Je begint ergens aan, omdat je denkt dat het werkt. Werkt het niet, dan moet je iets anders proberen. Daar is lef voor nodig en dat moeten we vooral stimuleren. We gaan sowieso op zoek naar goede voorbeelden, om te laten zien hoe het zou kunnen werken. Kijk, die krijgen het voor elkaar en ze hebben er nog plezier in ook. Ik denk dat je juist op die manier mensen in beweging krijgt!’

Wil je ook horen wat Frans te vertellen heeft?

Kom dan op 3 juni naar zijn inaugurele rede in de kapel van BUas. Het begint om 15.00 uur.

Meld je hier even aan. Tot dan!