Ander financieringsmodel hbo onvermijdelijk om ook buiten de Randstad brede welvaart te blijven creëren

Een structurele oplossing in het financieringsmodel voor het hoger beroepsonderwijs is onvermijdelijk om ook buiten de Randstad brede welvaart te blijven creëren. Dat is de kern van het advies ‘Hogescholen als motor voor brede welvaart in álle Nederlandse regio’s’ van de Vereniging Hogescholen, dat op initiatief van negen hogescholen van buiten de Randstad tot stand is gekomen. Het advies is overhandigd aan demissionair onderwijsminister Dijkgraaf en aan de fractievoorzitters en onderwijswoordvoerders in de Eerste en Tweede Kamer.

Een ander financieringsmodel is essentieel, omdat het huidige financieringsmodel gebaseerd is op studentenaantallen en daarmee gevoelig voor krimp en vergrijzing. Hierdoor komt het opleidingsaanbod van het hoger beroepsonderwijs in regio’s buiten economische kerngebieden onder druk te staan, en daarmee de brede welvaart in die regio’s. Dit terwijl kennisinstellingen volgens het vorig jaar verschenen rapport ‘Elke regio telt!’ juist “een enorme impuls aan de regionale ecosystemen, de verbinding met de arbeidsmarkt en daarmee aan het perspectief voor de inwoners” geven.

Verschillen in brede welvaart nu te groot
Verschraling van het onderwijs- en onderzoeksaanbod in deze regio’s zou desastreus zijn, omdat dat ten koste gaat van de vitaliteit en economische ontwikkeling van die regio’s. ‘Elke Regio Telt!’ benadrukt het belang van regio’s en de ongelijkheid in regionale brede welvaart, die door staand beleid is ontstaan. Want tussen regio’s zijn de verschillen in brede welvaart te groot geworden en dit leidt tot ongelijke kansen voor burgers. De hogescholen willen daarom een vaste voet in de financiering die vergelijkbaar is met die van de universiteiten, zodat de financiering stabieler wordt. Bovendien kunnen de huidige verschillen in vaste voet tussen hbo en wo niet rationeel worden verklaard.

Andere structurele oplossingen zijn: 

• Leg de regionale functie van hogescholen in de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek vast met bijbehorende financiering. Markeer hierdoor de rol van hogescholen in het regionale onderwijs-, innovatie- en kennisecosysteem in de wet en de bekostiging. Financier een groter deel op basis van een vaste voet dan nu het geval is.
• Voorzie aanvullend in een regeling die eraan bijdraagt om kwetsbare/vitale opleidingen met een belangrijke regionale functie in stand te houden of te ontwikkelen. Hierdoor blijft in elke regio een breed aanbod van hbo (niveau 5-8) toegankelijk. En stel een budget beschikbaar voor hogescholen die door specifieke regionale ontwikkelingen een extra financiële impuls nodig hebben om de regionale rol te kunnen blijven vervullen.
• Meer structurele middelen voor praktijkgericht onderzoek met een stabiele basis, door:
  1. het structureel maken van de middelen voor praktijkgericht onderzoek uit het Fonds voor Onderzoek en Wetenschap;
  2. het ophogen van de rijksbijdrage onderzoek aan hogescholen.
• Weeg de regiorelevantie van nieuw aanbod mee, waar het gaat om de beoordeling van de macrodoelmatigheid van nieuwe opleidingen door de Commissie Doelmatigheid Hoger Onderwijs. De huidige regelgeving bestendigt de neerwaartse spiraal van krimp en verschraling.

Initiatief
In samenwerking met de Vereniging Hogescholen zijn de negen initiatiefnemers van ‘Hogescholen als motor voor brede welvaart in álle Nederlandse regio’s’: Hanze (Groningen), NHL Stenden (Friesland en Drenthe), HZ (Zeeland), Zuyd (Limburg), HAN (Gelderland), HAS green academy (Noord-Brabant en Limburg), BUas (Noord-Brabant), Van Hall Larenstein (Friesland, Gelderland) en Saxion (Overijssel en Gelderland).

Bekijk de bijlage voor meer informatie.